2.2 GAUR EGUNGO EREDU ATOMIKOA

Erwin Schrödinger

    2.2 GAUR EGUNGO EREDU ATOMIKOA

     
     Gaur egun erabiltzen den eredu atomikoa Erwin Schrödingerrek asmatutakoa da. Schrödinger (1887-1961) Austrian jaiotako zientzialaria da. Honek makanika kuantika asmatu zuen eta honi esker Fisikako Nobel saria irabazi zuen 1933an.

     

     Eredu hau egon aurretik, Bohr-en eredua zegoen. Eredu honen arabera, elektroiak energia-maila jakinetan soilik ibil daitezke biraka. Schrödingerrek eredu hau aztertu egin zuen, eta konturatu zen ez zela guztiz zehatza. Bohr-en ereduaren ideia zehatzak hartzen beste eredu bat sortu zuen, eredu mekaniko-kuantikoa. Eredu honen arabera, elektroiak probabilitate handiagoko edo txikiagoko lekuetan daude nukleoaren inguruan, baina ezin da erabat ziur jakin non dauden.

ORBITAL ATOMIKOAK
     
     Orbitak elektroia egoteko probabilitate handia duen espazio-eremuari deitzen zaio, hau da, %90etik gorako probabilitatea duenari. 

,

ORBITAL MOTAK

     Schrödingerrek esan zuenez, hainbat orbital mota daude. Orbital bakoitza zer energiaa mailatan eta azpimailatan dagoen adierazten du. Orbital hauek letren bidez adierazten dira: s, p, d eta f. Halako forma eta neurria dute.

          -s: esfera forma du eta orbital bakarra du.

          

          -p: zortzi zenbakiaren itxura du eta hiru orbitalez osatzen da.

          -d: aurrekoak baino forma konplexuagoa du eta bost orbitalez osatuta dago.

          -f: hau ere forma konplexua dauka, baina zazpi orbitalez osatzen da.
                                    
                    

     Beste aldetik, energia maila bakoitzean orbital mota jakinak daude:

          -1.maila: orbital mota bakarra dago (s).

          -2.maila: bi orbital mota daude (s eta p).

          -3.maila: hiru orbital mota daude (s, p eta d).

          -4.maila: lau orbital mota daude (s, p, d eta f).

                                      

                                        

     

     

   Ariketak

1) Adierazi eredu kuantikoari buruzko esaldi hauek zuzenak al okerrak diren, eta eman arrazoiak:

     a) Elektroiak non dauden zehatz-mehatz jakin daiteke.

     b) Lehenbiziko mailan ez dago p motako orbitalik.

     c) p motako orbitalak esfera formakoak dira.

     d) 2p orbitalek energia handiagoa dute 3p orbitalek baino.

   Erantzunak:
     a) O. Elektroiak orbitalen inguruan daude, baina ez dakkigu zehatz-mehatz non.
     b) E. Lehendabiziko mailan bakarrik s motako orbitala dago.
     c) O. p motako orbitalak zortzi zenbakiaren forma dute, esfera forma dutenak, s motako orbitalak dira.
     d) O. 3p orbitalek energia handiagoa dute 2p orbitalek baino.

2) Osatu definizio hauek:
     a)          esaten zaio elektroia egoteko probabilitate          duen espazio-eremuari.
     b) s motako          guztiek          forma dute.
     c)          motako          zortzi zenbakiaren itxura dute.
   Erantzunak:
     a) Orbital; handia.
     b) orbital; esfera.
     c) p; orbitalek.